دادن غذای جامد به نوزاد می‌تواند نقطه عطفی هیجان‌انگیز برای ورود به مرحله‌ای از زندگی باشد که مزه‌های متفاوت و خوشمزه‌ای را برای کودک شما به همراه دارد. در این مقاله به‌صورت جامع و کامل به تمام نیازهای غذای نوزاد تا 1 سالگی می‌پردازیم و همه چیز در مورد تغذیه و نکات ایمنی را با شما در میان می‌گذاریم.
هنگامی که نوزاد شما حدوداً بین 4 تا 6 ماهه است، باید کم‌کم شیردهی یا مصرف شیرخشک را برای بچه کم کنید و به عبارتی فرزندتان را به زودی برای غذای واقعی آماده کنید.
چه زمانی غذای جامد را شروع کنیم؟
آکادمی اطفال آمریکا توصیه میکند که کودک را از سن 4 تا 6 ماهگی، کم‌کم به غذای جامد عادت دهید.
برخی علائمی که می‌گویند کودک شما نیاز به غذایی جز شیر دارد:
- نوزاد می‌تواند بایستد و یا نشسته سرش را بالا بگیرد.
- کنجکاوی نوزاد به اطراف (حتی به آن چیزی که شما می‌خورید!)
- نوزاد غذا را کامل می‌بلعد و به اصطلاح از دهانش بیرون نمی‌ریزد.
- بعد از دریافت میزان مشخص شیر، همچنان گرسنه است. (8 تا 10 بار شیردهی روزانه با سینه یا 300 گرم شیر خشک)
- نوزاد هنگام تعارف غذا، دهانش را باز میکند.
به یاد داشته باشید که نیازی به عجله در این مرحله نیست. بیشتر نوزادان بین 5 تا 6 ماهگی آماده شروع تغذیه با غذای جامد می‌شوند.
به هیچ وجه تغذیه نوزاد با مواد جامد را قبل از 4 ماه شروع نکنید.
چگونه غذای جامد را به نوزاد معرفی کنیم؟
سعی کنید شیردهی اصلی (تغذیه اول) را به مدت 6 ماه و همچنین شیردهی تکمیلی را تا زمانی که کودک شما یک‌ساله نشده است، ادامه دهید. معرفی مواد غذایی جامد بیشتر به خاطر آن است که نوزاد به جویدن غذا و بلعیدن آن عادت کند تا بعدها بتوان با استفاده از مواد مغذی درون غذاها، در جهت تأمین نیاز و افزایش رشد نوزاد حرکت کرد.
به نوزاد اول صبح، قبل یا بعد از غذا یا هنگامی که شب باید بخوابد، شیر دهید. در ابتدا باید آزمایش کنید که فرصت مناسب کدام است. اگر فرزندتان زیاد شیر می‌خورد، سعی کنید قبل اینکه شیر دادن به او را شروع کنید، ابتدا غذای مناسبی را به وی بدهید.. توصیه متخصصان این است که تا 9 ماهگی، روزانه هر 3 تا 4 ساعت شیردهی انجام شود. بعد از 9 ماهگی دفعات شیردهی به هر 5 الی 6 ساعت یک‌بار کاهش یابد.
به محض این که کوچولوی شما مفهوم غذا خوردن را بفهمد و از زمان غذای نوزاد هیجان‌زده شود (این اتفاق معمولاً بین 6 تا 9 ماهگی می‌افتد)، او را به وعده صبحانه، ناهار و یا شام در کنار خانواده دعوت کنید. حتی اگر بعضی اوقات گرسنه نباشد، به اینکه سر یک تایم مشخصی غذا بخورد، عادت میکند.
هرگز کودک خود را مجبور به خوردن غذا نکنید و در فشار قرار ندهید. اگر علاقه ای نشان نمی‌دهد، فقط او را از صندلی مخصوص غذا بلند کنید و بگذارید به امور دیگر بپردازد.
- از 4 تا 6 ماهگی به او دو وعده که هر کدام شامل دو تا چهار قاشق غذا است، بدهید.
- از 7 تا 12 ماهگی به او سه وعده که هر کدام به مقدار یک مشت کودک باشد، بدهید. (کاملاً نرمال است که کودک غذایی که شما برایش درست کرده‌اید را برخی روزها نخورد، به تلاش و صبر ادامه دهید.)
آمادگی بدن نوزاد برای دریافت غذا
اندام‌های داخلی، به‌خصوص دستگاه گوارش کودک بین چهار تا شش ماهگی رشد چشمگیری می‌کنند. این نشان می‌دهد که بدن آنها از نظر جسمی برای پذیرش مواد جامد آماده است. فرایند بلوغ شامل موارد زیر است:
- سیستم گوارشی: آنزیم‌های کمک به هضم غذا تولید می‌شوند.
- سیستم ایمنی بدن: مکانیسم دفاعی روده کاملا آماده شده است.
- دهان و زبان: کودک قادر است مواد غذایی را در دهان نگه داشته و با خیال راحت قورت دهد.
- کلیه‌ها: کلیه‌های نوزاد اکنون می‌توانند از پس افزایش بار مواد جامد بربیایند.
نکات مهم غذای نوزاد
- هنگام دادن غذای نوزاد، آرامش داشته باشید و صبوری کنید.
- اطمینان حاصل کنید که نوزاد با خیال راحت نشسته و زیاد هم گرسنه نیست.
- صبور باشید. ممکن است دفعه اول نوزاد فقط یک قاشق بخورد، اما در دفعات بعدی این مقدار بیشتر می‌شود.
- آماده باشید! همه نوزادان هنگام یادگیری برای غذا خوردن آشفته می‌شوند.
- هنگام غذا دادن به کودک بسیار مراقب خفگی باشید.
- اگر کودک شما برای اولین بار از خوردن امتناع کرد، ظرف یک یا دو روز، دوباره سعی کنید.
- قبل از معرفی غذاهای جدید همیشه چند روز صبر کنید.
- غذا را در یک قاشق کوچک و ترجیحاً قاشق حرارتی به نوزاد بدهید.
اولین غذای نوزاد بر اساس سن
در مورد اولین غذاهای کودک هیچ قانون سختی وجود ندارد. غذایی شامل انواع میوه‌ها، سبزیجات و گوشت به هر ترتیب مهم نیست، مهم‌تر آن است که کودک به طعم‌های مختلف عادت کند.
غذای نوزاد شش ماهه | غلات با شیر مادر
سطح آهن ذخیره‌شده در بدن نوزاد در رحم مادر، پس از تولد کاهش می‌یابد و آهن کودک در 9 ماهگی به کمترین حد خود می‌رسد. به همین دلیل استفاده از غلات غنی‌شده با آهن می‌تواند اولین غذای نوزاد خوبی باشد. ساده‌ترین دستورالعمل نیز ترکیب یک قاشق چای‌خوری غلات با چهار تا پنج قاشق چای‌خوری شیر مادر یا شیرخشک است.
کودک خود را مجبور به ادامه خوردن غذا نکنید. اگر فقط بعد از یک لقمه سر خود را تکان داد، رویش را برگرداند یا از باز شدن دهان امتناع کرد فقط یک هفته صبر کنید و دوباره امتحان کنید. زمانی که نوزاد شما به خوردن غلات رقیق عادت کرد، کم‌کم میزان آب یا شیر مادر آن را کم کنید تا غلیظ‌تر شود.
[بیشتر بخوانید: غذای نوزاد شش ماهه]
غذای نوزاد هفت تا نه ماهه | فینگرفود را آغاز کنید
این سن برای غذای نوزاد به نوعی دوران طلایی است. استفاده از انواع پوره‌ها مانند پوره موز، هویج یا مرغ برای شروع کار می‌تواند بسیار خوشایند کودک باشد. بر اساس نتایج تحقیقات در این دوره بهترین زمان برای استفاده از غذاهایی که احتمال بالایی برای آلرژی دارند است. بنابراین می‌تواند از مقدار کمی مواد مغذی آلرژی‌زا مانند بادام زمینی، تخم مرغ و لبنیات (حتما جوشانده شود) استفاده کنید.
در این مرحله حتماً توجه شود که صرفاً با فینگرفودهای نرم شروع کنید. اطمینان حاصل کنید که میوه و سبزیجات مورد استفاده در غذای نوزاد، حتماً نرم و له باشند. استفاده از نمک و شکر را در غذای نوزاد به‌طور کامل فراموش کنید.
[بیشتر بخوانید:غذای نوزاد هفت تا نه ماهه]
غذای نوزاد ده تا دوازده ماهه | غذای نرم، خرد و آسیا‌ب‌شده
در این زمان بهتر است غذاهایی با بافت نرم و لطیف مانند ماست، سیب‌زمینی شیرین و موز له‌شده را به او بدهید. او همچنین می‌تواند آهن بیشتری دریافت کند، بنابراین از گوشت پوره‌شده انواع مرغ، گوسفند و بوقلمون در غذای نوزاد استفاده کنید.
اما بعضی از غذاهای جامد را در این سن نباید به نوزاد بدهیم.
از دادن مواد زیر به نوزاد خود جداً پرهیز کنید:
- عسل: اگر عسل زود به کودک داده شود، می‌تواند موجب بیماری خطرناک (فلج) بوتولیسم شود.
- شیر گاو: تا یک سالگی سعی کنید به جای شیر گاو از شیر مادر یا شیر خشک استفاده کنید. البته استفاده از شیر گاو استرلیزه در غذای نوزاد موردی ندارد.
- مواد غذایی با خطر خفگی: تا 12 ماهگی از دادن انواع آجیل، کشمش، آب نبات، پاپ کورن، هات داگ و… به نوزاد بپرهیزید.
[بیشتر بخوانید: غذای نوزاد ده ماهه تا یک ساله]
نکات مهم برای مدیریت زمان غذای نوزاد
- یک روال روتین ایجاد کنید.
کودک برای خوردن غذا به تمرکز احتیاج دارد. بنابراین یک برنامه مشخص را شروع کنید و در هنگام غذا خوردن دستانش را بشویید، به او آرامش دهید، در کنارش بنشینید، تلویزیون و هر موسیقی بلندی را خاموش کنید.
- شروع مصرف غذاهای جامد زمان‌بر است.
قطعاً تا کودک شما با غذاهای جامد ارتباط برقرار کند، زمان زیادی می‌برد. صبر یکی از صفات بارز و خداگونه مادران است. زمان همه چیز را حل میکند.
- برای کثیف شدن آماده باشید!
نوزاد شما به احتمال زیاد غذا را در همه جا خواهد ریخت. این اتفاق بسیار معمول است و لزوماً نشان‌دهنده نپسندیدن غذای نوزاد نیست.
- حواستان به آلرژی و حساسیت نوزاد باشد!
برای راحت‌تر شدن تشخیص آلرژی، هر بار فقط یک غذای جدید به کودک خود بدهید و سه یا چهار روز تا امتحان غذای دیگر صبر کنید. مراقب علائم واکنش آلرژیک مانند قرمز شدن، کهیر، خس خس سینه، تهوع، اسهال یا خون در مدفوع نوزاد باشید. اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.
5- از ظرف غذای کودک رنگی و مناسب استفاده کنید.
برای ایجاد اشتیاق به غذا خوردن، ظرف غذای کودکی تهیه کنید که با کیفیت باشد و از طرح و رنگ جذابی برخوردار باشد.
راهنمای تغذیه نوزاد (اینفوگرافیک)
نکات حرفه‌ای غذای نوزاد بعد از 8-9 ماه
در حالی که اولین مواد جامد کودک باید له شده و نرم باشند، آنها به زودی به تنوع در بافت و همچنین انواع غذا نیاز دارند. در این مرحله به این نکات مهم توجه کنید:
- فینگر فود یا سبزیجات پخته شده را به او بدهید و تشویق کنید که خود با بافت آنها آشنا شود.
- پیشرفت بافت از پوره شروع می‌شود و کم‌کم به سمت تکه‌های خورد‌شده ریز می‌رود.
- بعد از 12 ماه کودک شما تقریباً آماده دریافت انواع غذاهای خانگی است.
- همیشه تنوع در مقدار میوه، سبزیجات، گوشت ماهی و… را در وعده غذایی نوزاد رعایت کنید.
- می‌توانید پاستا و ماکارونی را به او معرفی کنید.
برای پوره کردن غذای کودک از غذاساز می‌توانید کمک بگیرید.
10 ماده غذایی مناسب برای نوزاد زیر 1 سال
- خانواده توت‌ها
بچه‌ها همانند بزرگسالان اول از همه با چشم خود غذا را حس می‌کنند و چه چیزی زیباتر از توت‌فرنگی قرمز روشن یا زغال‌اخته است؟ توت‌های خردشده یا میکس‌شده را به عنوان فینگر فود سرو کنید و یا آنها را به‌صورت پوره مخلوط کنید.
- ماهی سالمون
مغز در حال رشد نوزادان نیاز به دریافت DHA که یک اسید چرب امگا 3 است، دارد. این اسید برای رشد شناختی ضروری است و ماهی سالمون مملو از اسید های DHA است. مقداری ماهی پخته و ریش‌ریش شده را به صورت پوره له‌کرده و با نان تست، فینگرفود خوشمزه‌ای درست کنید.
- بادام زمینی
طبق تحقیقات انجام شده، در سنین کودکی احتمال نشان دادن حساسیت آلرژیک به مواد غذایی مانند بادام‌زمینی زیاد است. بهتر است مقداری کره بادام‌زمینی را روی نان تست شده بمالید و آن را به‌صورت خیلی کم به نوزاد بدهید تا از واکنش آلرژیک احتمالی جلوگیری کنید.
- پیاز و سیر
چه کسی می‌گوید شما باید به نوزاد غذاهای سنتی ندهید؟ سعی کنید همیشه مقادیر کمی از پیاز، تره و سیر را در غذای نوزاد خود بگنجانید. این مواد تقویت‌کننده عطر و طعم هنگام پخته شدن و همچنین سرشار از مواد مغذی و انواع ویتامین‌ها هستند.
- اسفناج و سایر سبزیجات سبزبرگ
بیشتر نوزادان برای امتحان غذاهای جدید علاقه‌مند هستند. گاهی اوقات آنها چهره‌ای خندان دارند و بعضی اوقات رویشان را پس می‌زنند، اما شما پیشنهاد خود را رها نکنید؛ به ویژه هنگامی که صحبت از سبزیجات پر از مواد مغذی می‌شود. به زودی کودکتان به طعم اسفناج، کلم و کاهو عادت میکند و خیال شما راحت میکند.
- گوشت
اگر خانواده شما گوشت می‌خورند، از دادن آن به کودک خود اجتناب نکنید. گوشت گاو و گوسفند پر از پروتئین و روی هستند و به عنوان غذای نوزاد بسیار مناسبند. شما می‌توانید آن را به صورت پوره و یا مخلوط با سیب‌زمینی یا پوره سبزیجات سبز سرو کنید.
- غلات کامل
هیچ دلیلی برای محدود کردن تأمین نشاسته نوزاد از طریق برنج وجود ندارد. غلات تهیه‌شده از جو دوسر، برنج قهوه‌ای یا سایر غلات سبوس‌دار را حتما امتحان کنید که به طور کلی فیبر بیشتری دارند و اغلب طعم بهتری هم دارند.
- کدو مسما
پوره کدو حلوایی به یک دلیل خوب غذایی کلاسیک و بسیار مناسب برای نوزاد است: عطر و طعمی شیرین و سرشار از ویتامین A دارد. بنابراین بسیار سریع مورد توجه بچه‌ها قرار می‌گیرد.
- تخم مرغ
با شش گرم پروتئین، چربی‌های سالم و مواد مفید برای سلامت چشم، تخم مرغ یک غذای عالی و کامل برای کودکان است. سعی کنید تخم مرغ آبپز (کاملاً پخته شود) را با سبزیجات مفید به‌عنوان غذای فینگرفود به نوزاد بدهید.
- عدس و ماش
آیا می‌دانید عدس منبع شگفت‌انگیز آهن است؟ برخلاف لوبیا، عدس و ماش نیاز چندانی به خیساندن ندارند و به خوبی با انواع افزودنی‌های خوش‌طعم مانند سبزیجات، پودر کاری ملایم و گیاهان تازه ترکیب می‌شوند. (منبع : parents.com)
10 غذای بسیار خوشمزه برای کودک + دستور پخت
زمانی که کودک شما اولین نشانه میل به خوردن غذاهای مختلف یا علاقه به آشپزی را از خود بروز می‌دهد، شما عاشق این دستور‌العمل‌ها برای آشپزی می‌شوید. همچنین کودکان شما در سنین بالاتر می‌توانند با راهنمایی ساده، آسان و استفاده حداقلی از وسایل آشپرخانه، برای خود غذاهای ساده، خوشمزه و مغذی درست کنند. در ادامه 10 دستورالعمل کامل و ساده پیرامون غذای کودک را مرور می‌کنیم:
- ساندویچ کره بادام زمینی و موز
مواد لازم:
¼ فنجان کره بادام زمینی، 2 قاشق غذاخوری عسل طبیعی، ¼ قاشق چای‌خوری پودر دارچین، 2 قاشق غذاخوری چیپس شکلات، 4 نان تست گندم یا جو کامل، 1 موز متوسط.
دستور پخت:
کره بادام زمینی، چیپس شکلاتی، دارچین و عسل را مخلوط کنید. مخلوط به‌دست آمده را روی نان جو بمالید و روی آن حلقه‌های موز قرار دهید. در صورت تمایل می‌توانید طرح‌های مختلفی به ساندویچ خود دهید. این ساندویچ حدود 500 کالری در هر وعده غذایی دارد و حاوی مواد مغذی مانند فیبر، سدیم، کربوهیدرات و پروتئین است.
- چوب شور شکلاتی با جوی دو سر
مواد لازم:
1 بسته شکلات تخت، دو بسته چوب‌شور کنجدی و یک فنجان جو دوسر پرک
دستور پخت:
شکلات را شکسته و درون ظرفی قرار دهید و آن را داخل ماکروویو بگذارید تا آب شود. سپس چوب‌شور را تا نصفه درون آن فرو ببرید و بعد از آن داخل ظرف جو دوسر بکنید و داخل یخچال قرار دهید تا خنک و سفت شود. هر چوب‌شور شکلاتی خوشمزه حاوی 120 کالری، حدود 200 میلی‌گرم سدیم و 3 گرم پروتئین است.
- پیتای میوه و کره بادام زمینی
مواد لازم:
¼ فنجان کره بادام زمینی، ¼ قاشق چای‌خوری جوز هندی و دارچین، 2 نان پیتا که نصف شده باشد، نصف سیب و موز.
دستور پخت:
در یک کاسه کوچک، کره بادام زمینی و ادویه‌ها را با هم مخلوط کنید و سپس داخل نان پیتا پهن کنید. داخل نان را با اسلایس‌های موز و سیب خردشده پر کنید. هر نصف نان پیتا طبق این رسپی حاوی 320 کالری و 300 میلی گرم سدیم و 12 گرم پروتئین است.
- رول بیکن و مرغ
مواد لازم:
2 عدد سینه مرغ پخته‌شده و خردشده، 3 قاشق غذاخوری پنیر خامه‌ای، 4 عدد بیکن سرخ‌شده، 6 عدد نان تورتیلا
دستور پخت:
مرغ، پنیر خامه‌ای و بیکن را مخلوط کنید و روی نان تورتیلا پخش کنید و آن را رول کرده و داخل سلفون و در یخچال نگهداری کنید. بعد از یک ساعت آن را برش دهید، نوش جان. هر رول حاوی 43 کالری، 100 میلی گرم سدیم و 3 گرم پروتئین است.
- ترتیلای پنیری با سس سالسا ملایم
مواد لازم:
4 عدد نان ترتیلا، 1 تا 2 فنجان پنیر مکزیکی و نصف فنجان سس سالسا ملایم
دستور پخت:
نان ترتیلا را روی سینی فرد قرار داده و پنیر مخلوط شده با سس سالسا را روی آن پخش و نان‌ها را تا کنید. سپس 3 دقیقه بگذارید داخل فر تا نان‌ها طلایی رنگ شوند. سپس آنها را برش دهید و در کنار فرزندتان با سس سالسا میل نمایید. هر برش نان ترتیلای پنیری حاوی 220 کالری، 400 میلی‌گرم سدیم و 9 گرم پروتئین است.
- وافل بوقلمون
مواد لازم:
85 گرم پنیر خامه‌ای، ¼ فنجان زغال اخته نرم شده، 1 قاشق غذاخوری شربت افرا، ¼ قاشق چای‌خوری فلفل سیاه، 8 عدد نان سفید، 250 گرم فیله بوقلمون و 2 قاشق غذاخوری کره نرم
دستور پخت:
در یک کاسه کوچک، پنیر خامه‌ای، سس زغال اخته، شربت و فلفل را بریزید و هم بزنید. روی یک برش نان کره و روی برش دیگر فیله بوقلمون را قرار دهید. سپس سس به‌دست آمده را روی بوقلمون پخش کنید و دو تکه را روی هم قرار دهید و در دستگاه پخت وافل بین 2 تا 3 دقیقه قرار دهید. این وافل خوشمزه حاوی 400 کالری، 1 گرم سدیم و 23 گرم پروتئین است.
- سیخ انگور، موز و ساندویچ
مواد لازم:
2 عدد ساندویچ نان تست و کره بادام زمینی خرد شده به قطعات کوچک، 4 سیخ چوبی، 1 خوشه انگور عسگری و موز متوسط.
دستور پخت:
خیلی ساده نان‌های تست، موز و انگور را به سیخ چوبی بزنید و با تزئین زیبا، آماده برای میل کردن بکنید. هر سیخ حاوی 400 کالری، 300 میلی گرم سدیم و 13 گرم پروتئین است.
- اسموتی توت فرنگی و لیمو
مواد لازم:
نصف فنجان ماست توت فرنگی، نصف فنجان شیر پر چرب، 2 تا 4 قاشق آبلیموی تازه، 1 قاشق غذاخوری عسل طبیعی، 6-8 عدد توت فرنگی و ¼ قاشق چای‌خوری دارچین.
دستور پخت:
همه مواد را داخل مخلوط‌کن ریخته و مخلوط به‌دست آمده را با تزئین توت فرنگی حلقه‌شده در کنار فرزندتان میل کنید. هر یک لیوان از این اسموتی حاوی 180 کالری، 65 میلی گرم سدیم و 5 گرم پروتئین است.
- ساندویچ تخم مرغ ماکروفری خوشمزه
مواد لازم:
1 بیکن آماده طبخ، 1 عدد تخم مرغ، 1 قاشق غذاخوری سس سالسا ملایم، 1 ورق پنیر چدار کم چرب، 1 عدد نان گندم همبرگری و 3 برگ اسفناج.
دستور پخت:
بیکن و تخم مرغ را سرخ کرده و پنیر را داخل فر آب کنید. سپس اسفناج و سس سالسا را داخل نان همبرگری پخش کنید و سه ماده قبل را روی آن قرار دهید، همبرگر شما آماده است. این همبرگر خوشمزه حاوی 200 کالری، 750 میلی‌گرم سدیم و 17 گرم پروتئین است.
- همبرگر سیب و کره بادام زمینی
مواد لازم:
2 سیب متوسط، نصف فنجان کره بادام زمینی، چیپس شکلاتی و اسمارتیز
دستور پخت:
سیب‌ها را حلقه‌ای برش دهید و روی آنها مقداری کره بادام زمینی پخش کنید. سپس برای تزئین از اسمارتیز و چیپس شکلاتی استفاده کنید.
شما هم می‌تواند رسپی‌های مورد علاقه‌تان و سایر نکاتی که ممکن است ما از قلم انداخته باشیم را کامنت کنید.
4 نقد و بررسی راهنمای جامع غذای نوزاد
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.
واقعا عاااالی
مخصوصا بخش رسپی های جدیدی غذای بچه که یاد گرفتم. ممنون
خوشحالیم که زمانی که برای مطالعه گذاشتید مفید بوده براتون.
حریره بادام هم برای کودک بسیار مفیده.
بله غذایی بسیار مقوی اگر که با شیر مادر هم درست بشه دیگه بهترینه.